Pnömatik, gaz basıncını mekanik harekete çevirme amaçlı endüstriyel bir bilim dalıdır. Hava basıncı ya da vakum etkisiyle çalışan makinalar, aletler, endüstriyel araçlar veya sistemlerin hepsi, pnömatik donatımlı cihazlar sınıfına girmektedir. Pnömatik donatımların tüm uygulama alanlarını, özelliklerini ve işlevlerini anlatan bilim alanına da pnömatik denmektedir. Vakum ve pozitif hava basıncı ile çalışan sistemler ve bu işlemler esnasında kullanılan devre elemanları pnömatik bilim dalının kapsamı içerisine girmektedir. Peki pnömatik devre elemanları neledir ve ne işe yaramaktadır. Pnömatik enerjinin, mekanik şartlarda hazırlanmasını, basıncının yapabilen elemanlara pnömatik devre elemanları denmektedir.
Pnömatik Devre Elemanları Neledir?
Kompresörler
Pistonlar
Valfler
Elektrovalf
Adavalfler
Çoklayıcı
Gaz tankları
Barmetreler (Manometreler)
Regülatörler & Şartlandırıcılar
Sayaçlar
Kompresörler
Kompresörü kısa bir örnekle tanımlamak mümkündür. İnsanoğlu, ilk büyük buluşu olan ateşi yakabilmek ve kontrol altına alabilmek için önce ciğerlerini doğal bir kompresör olarak kullanmış, daha sonra M.ö. 1500 yıllarında elle ve ayakla kullanılan ilk kompresörleri bulmuştur. Kompresörler, havayı sistemin ihtiyaç duyduğu basınca getiren makinelerdir.
Pistonlar
Pnömatik sistemler için en önemli parça denilebilir. Pnömatik sistemlerin kalbi olarak nitelendirilen pistonlar sayesinde tüm hareket sağlanmaktadır. Pistonun hareketi, havanın hazneye girip ve çıkmasıyla meydana gelir. Bu şekilde ileri – geri olmak üzere doğrusal hareket elde etmiş oluruz.
Valfler
Havanın yönünün belirlenmesindeki valfler rol almaktadır. Sistem içindeki havanın hangi yöne gideceğini valfler yardımıyla yapılır. Valf çeşitleri oldukça fazladır.
Elektrovalf
En fazla tercih edilen valf çeşitidir. Elektirikle yönetilmektedir. Elektrik vermeden normal bağlantısında hava geçişine müsade ederken, elektrikle beraber çok hızlı bir şekilde, verdiğimiz komuta göre ya hava geçişini kapatır, ya da konum değiştirerek havanın gittiği yolu değiştirebiliriz.
Adavalfler
Büyük ve karmaşık sistemlerde birden fazla valf kullanmak yerine, bu valflerin yerine adavalf gibi komple elemanlar kullanmak sistemde mekan anlamında tasarruf sağlar.
Çoklayıcı
Tek noktadan giren akışkanı daha çok çıkışa vermeye yarayan elemanlardır.
Barmetreler (Manometreler)
Sistem basıncını görmemize yarayan elemanlardır.
Regülatörler ve Şartlandırıcılar
Sistemdeki havanın basıncı regülatörler yardımıyla kontrol edilir. Filtre, kurutma, yağlama gibi belirli işlemlerden geçirilerek sistemdeki devre elemanlarına aktarılmadan önce önemli işlemlerden biri de hava basıncının düşürülmesidir. Bu görev de regülatör yardımıyla yapılmaktadır.
